صورت انسان در مریخ

صورت انسان در مریخ

 

کسی می‌گفت: امامزاده یعقوب را بالای مناره‌ مصر پلنگ خورده است. به او گفتند: کجایش را درست کنیم؟ امامزاده نبود، پیغمبرزاده بود؛ یعقوب نبود، یوسف بود؛ بالای مناره نبود، در صحرا بود؛ مصر نبود، کنعان بود؛ پلنگ نبود، گرگ بود و اصل قضیه هم دروغ بود، دروغی که برادران یوسف ساختند و پرداختند.
حالا مائیم و حکایت برخی خبرهای به‌اصطلاح علمی (بخوانید شبه‌علمی) که در کمال بی‌دقتی و شلختگی فکری به نام علم به خلق‌الله تحویل داده می‌شود.
در خبرها آمده است: «به گزارش سرویس علمی( …) نیوز به نقل از باشگاه خبرنگاران، کارشناسان صنایع فضایی به‌تازگی یک سنگ منحصربه‌فرد در کره مریخ پیدا کرده‌اند که شبیه به صورت یک انسان و مانند یک مجسمه ساخته شده به دست انسان است. گفتنی است این تصاویر توسط کاوشگر‌ روح که در اطراف سیاره مریخ در مدار دایره‌ای شکل می‌چرخد به دست آمده است… این مجسمه توسط عکس‌برداری پانوراما و سه بعدی از سطح سیاره‌ مریخ به دست آمده است. گفتنی است تحقیقات در خصوص این مجسمه ادامه دارد.»
در همین یک پاراگراف ناقابل چند دروغ و بی‌دقتی راه یافته است.
۱- عکس این سنگ کذایی نه به تازگی که در ۲۲ جولای ۱۹۹۷ از سطح مریخ به زمین مخابره شده است (یعنی حدود ۱۷ سال قبل).

۲- کاوشگر گیرنده عکس، کاوشگر روح نبوده است، بلکه مریخ‌نوردِ Sojourner (مسافر) بوده است.
۳- عکس نه از مدار مریخ که از روی سطح مریخ گرفته شده است.
۴- بعد از این همه سال، نه کارشناسان صنایع فضایی که یک علاقمندِ سینه‌چاک بشقاب‌پرنده‌ها و حیات هوشمند ‌فرازمینی به نام آقای اسکات وارینگ (Scott Waring) در وبسایت شخصی خود (www.ufosightingsdaily.com) این عکس ۱۷ ساله‌ را نشان می‌دهد که در آن این قطعه سنگ به صورت انسان شباهت دارد و قصد دارد بر اساس این تکه سنگ (و احتمالا چند تکه سنگ مشابه) سناریوی تمدن‌های کهن مریخ را بنویسد.
۵- در وبسایت جناب وارینگ ذیل این عکس، نوشته شده «تاریخ کشف» ۶ نوامبر ۲۰۱۴؛ یعنی خود وارینگ هم می‌داند که این عکس ۱۷ سال قبل گرفته شده است ولی در «این تاریخ» است که ناگهان کشف کرده این سنگِ صورت‌شکل، احتمالا بخشی از یک مجسمه‌ باستانی است که به دست ساکنان کهن مریخ ساخته شده است. کسانی هم که در کار تهیه گزارش فارسی این خبر بوده‌اند در کمال بی‌دقتی (و شاید هم کم‌سوادی) پنداشته‌اند خود عکس در این تاریخ گرفته شده است («به تازگی») و باقی قضایا را به هم بافته‌اند و آن‌قدر فاقد علم و اطلاع بوده‌اند (و حال جست‌وجو در اینترنت را نداشته‌اند) که بدانند مأموریت کاوشگر Spirit (روح) از ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۰ بوده است، یعنی چهارسال قبل مأموریت‌اش بر سطح مریخ (و نه در مدار آن) به پایان رسیده است.
۶- کدام عکس سه‌بعدی؟ وارینگ توضیح می‌دهد (و در ویدئوی خود نشان می‌دهد) که به‌منظور دادنِ وضوح بیشتر به عکس، با فتوشاپ سعی کرده است بخش‌هایی از این سنگ را رنگ‌آمیزی کند و برای مجسمه ادعایی چشم بگذارد.
۷- کدام تحقیقات درخصوص این مجسمه ادامه دارد؟ از سوی چه نهاد یا تیم تحقیقاتی؟ فتوشاپ‌بازی‌های اسکات وارینگ به معنی ادامه تحقیقات است؟
یک توضیح:  تصور صورت انسان در اشکال و مناظر طبیعی که به آن چهره‌انگاری (Pareidolia) می‌گویند، پدیده‌ای روانشناختی است و در طول تاریخ بشر وجود داشته است و منحصر به امروز هم نیست. نخستین مورد چهره‌انگاری در مریخ برمی‌گردد به یکی از تصاویر ارسالی مدارپیمای وایکینک ۱ (Viking 1) در تاریخ ۲۵ جولای ۱۹۷۶٫  در این عکس که منطقه‌ای از مریخ به نام سایدونیا (Cydonia) را نشان می‌دهد یکی از عوارض سطح مریخ به چهره یک انسان شباهت دارد («چهره‌ای در مریخ). همان زمان تقریبا همگان پذیرفتند که این چهره‌نما در واقع حاصل خطای دید است، ولی نهادها و افراد شیفته حیات فرازمینی (همچون ریچارد هوگلند) قویا متقاعد شدند این چهره در حقیقت یکی از آثار معماری به‌جامانده از تمدنی کهن در مریخ است، چیزی مثل اهرام مصر در شهری ویران‌شده. به یمن عکس‌هایی با وضوح بسیار بالا که بعدها از این پدیده گرفته شد و تحلیل دقیق آنها، ناسا اعلام کرد این چهره در واقع تپه‌ای است بزرگ در منطقه سایدونیای مریخ که بسته به زاویه نگاه و جهت نور و شکل سایه‌ها ممکن است خطای دید ایجاد کند و آن را به شکل چهره‌ای انسانی به ذهن متبادر کند.